Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
me+™ Odpowiedzi
Informacje te pomogła opracować Sandy Quigley, CWOCN, CPNP, pediatryczna pielęgniarka stomijna oraz specjalistka kliniczna zajmującą się pielęgnacją ran, stomii i osób z nietrzymaniem moczu i kału w szpitalu dziecięcym w Bostonie.
1. Caring for a child with an ostomy. SUNY Upstate Medical University, University Hospital Web site.http://www.upstate.edu. Accessed November 29, 2007.
2. Borkowski S. Pediatric stomas, tubes, and appliances. Pediatr Clin North Am. 1998;45(6):1419-1435.
3. Ostomy nutrition guide. University of Pittsburgh Medical Center website. http://www.upmc.com/patients-visitors/education/nutrition/Pages/ostomy-nutrition-guide.aspx
4. Garvin G. Caring for children with ostomies. Pediatr Surg Nurs. 1994;29(4):645-654.
5. Gray EH, Blackinton J, White GM. Stoma care in the school setting. J Sch Nurs. 2006;22(2):74-80.
6. Information about specific surgical procedures: ileostomy. The Children's Hospital of Philadelphia Web site. http://www.chop.edu. Accessed November 29, 2007.
7. Clark J, reviewer. Ileostomy Guide. United Ostomy Association. 2004.
8. Ostomy: adapting to life after colostomy, ileostomy or urostomy. Mayo Clinic website. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colon-cancer/in-depth/ostomy/art-20045825
O ile lekarz Twojego dziecka nie stwierdzi przeciwwskazań z powodu występowania u niego określonych schorzeń – zdecydowanie tak! Twoje dziecko może być trzymane i przytulane, a może także bawić się z przyjaciółmi i rodziną tak samo jak przed operacją. Jedyne możliwe ograniczenia dotyczą sportów kontaktowych, takich jak piłka nożna czy zapasy, ponieważ wstrząsy doznawane w trakcie tego typu aktywności fizycznej mogą doprowadzić do uszkodzenia stomii. Lekarz prowadzący twojego dziecka lub pielęgniarka stomijna udzielą Ci informacji na temat wszelkich ograniczeń.
Zwróć uwagę na następujące cechy prawidłowej stomii1:
- czerwona, wilgotna i miękka w dotyku, jak wnętrze jamy ustnej
- kształt okrągły lub owalny
- płaska lub uniesiona nad powierzchnię brzucha
Stomia jest utworzona z tkanki, która jest bardzo podobna do błony śluzowej wyścielającej wewnętrzną stronę policzka. Stomia jest dobrze ukrwiona i niewielkie krwawienie w czasie jej oczyszczania przy wymianie worka nie jest niczym niezwykłym.
Niektóre pokarmy mogą zmieniać kolor treści jelitowej. Na przykład czerwona galaretka i buraki mogą nadawać stolcowi barwę jasnoczerwoną, przypominającą krew, jednak jest to nieszkodliwe. Jeśli jednak kolor stolca dziecka wzbudza niepokój, należy skontaktować się z lekarzem1, 2, 3,.
Jeśli zauważysz następujące nieprawidłowości w obrębie stomii u dziecka, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem1:
- kolor stomii staje się bardzo ciemny lub bardzo jasny
- w stolcu dziecka pojawiła się krew lub ze stomii płynie krew
Stomia nie ma zakończeń nerwowych, w związku z czym dziecko nie powinno odczuwać bólu podczas przechodzenia przez nią stolca lub moczu czy w przypadku jej dotknięcia1.
Tuż po operacji brzuszek dziecka może być bolesny przy dotyku, jednak powinno się to zmniejszać każdego dnia w miarę gojenia się stomii. Po zagojeniu ran pooperacyjnych dziecko może się bawić do woli — a nawet czołgać się na brzuchu chyba, że będzie to przeciwskazane przez pielęgniarki i lekarzy.
Rozmiar i kształt stomii mogą ulegać zmianom w ciągu pierwszych kilku miesięcy po zabiegu. Stomia może być na poziomie skóry, wklęsła (poniżej poziomu skóry) lub wypukła (wystająca) w stosunku do powierzchni brzucha4. Pracownik służby zdrowia opiekujący się dzieckiem może podać szczegółowe instrukcje, jak postępować w przypadku każdego z tych typów.
Jeśli stolec jest wydalany przez stomię na poziomie skóry można stosować produkty [łącze do past i pierścieni pektynowych dla dzieci] które mogą wydłużać czas użytkowania worka stomijnego,. W przypadku dzieci ze stomią wypukłą może być wymagana regularna kontrola barwy stomii. Zmiana barwy może wskazywać na to, że stomia została przekłuta lub przecięta przez worek, pieluchę, pasy bezpieczeństwa czy odzież.
W procesie wzrastania dziecka stomia również się powiększa. Może być konieczna zmiana rozmiaru lub otworu systemu stomijnego stosowanego u dziecka. Pielęgniarka stomijna zajmująca się dzieckiem może pomóc ci w zmianie rozmiaru odpowiednio do potrzeb4.
Zwykle worek opróżnia się wtedy, gdy jest wypełniony w jednej trzeciej1. Zapobiegnie to sytuacji, w której stałby się on ciężki i mniej przylegający, co mogłoby prowadzić do wycieku. W przypadku zbyt dużego wypełnienia worka trudniejsze jest też jego opróżnienie.
Wytarcie końca worka pozwala uniknąć przykrego zapachu i plam na odzieży. Upewnieniając się, że zapinka nie uciska na ciało dziecka możesz uniknąć podrażnień skóry.
Wielu rodzicom najłatwiej jest opróżniać worek do pieluchy co trzy lub cztery godziny lub w miarę potrzeby. Starsze dzieci, które zaczynają same zajmować się swoją toaletą, należy uczyć siadać na sedesie jak najdalej do tyłu i opróżniać worek bezpośrednio do sedesu. Umieszczenie papieru toaletowego w toalecie przed opróżnieniem worka pomaga zapobiegać chlapaniu.
Każde dziecko jest inne, dlatego należy skonsultować się ze specjalistą zajmującym się jego stomią w sprawie jego szczególnych potrzeb. Czas użytkowania worka często zależy od wielkości ciała dziecka, poziomu jego aktywności, a w przypadku pacjentów z kolostomią także od gęstości stolca. Niemowlę może na przykład wymagać codziennej wymiany worka. Starsze dziecko może wymagać jego zmiany co trzy – cztery dni.
Regularny plan zmian worka pomoże w przejściu na opiekę domową. Rodzice zwykle są w stanie zaobserwować, kiedy następują okresy mniejszej aktywności stomii — takie jak czas przed karmieniem lub posiłkami — i w tym czasie wymieniają worek.
Za każdym razem, gdy zauważysz podciekanie treści jelitowej lub moczu pod płytkę stomijną, worek należy wymienić, aby uniknąć podrażnienia skóry. Jeśli zachodzi potrzeba jego wymiany częściej niż raz dziennie, skonsultuj się z pracownikiem służby zdrowia opiekującym się dzieckiem, który może ci podsunąć jakieś sugestie.
Kąpiel nie uszkodzi stomii. Wielu rodziców woli kąpać dzieci z założonym workiem, ponieważ nigdy nie wiadomo, kiedy stolec lub mocz wydostanie się ze stomii. Wówczas zmieniają worek po kąpieli.
Do kąpieli dziecka należy wybierać łagodne mydło niezawierające olejków ani środków nawilżających, które nie będzie wpływało na przyleganie do skóry materiałów przylepnych5. Przed założeniem nowego worka skórę należy bezwzględnie spłukać wodą i całkowicie wysuszyć.
Częstą przyczyną podrażnienia skóry jest przedostanie się treści jelitowej lub moczu pod płytkę stomijną. Niekiedy przyczyną podrażnienia może być sposób użytkowania systemu stomijnego. Powody mogą być różne. Otwór w płytce stomijnej może być zbyt duży. Worek stomijny może nie mieć odpowiedniego rozmiaru4. Może też być konieczne zastosowanie dodatkowych produktów, takich jak pasta lub pierścienieuszczelniające[łącze do odpowiednich produktów], aby zapewnić lepsze uszczelnienie pomiędzy stomią a materiałem przylepnym.
Pediatryczna pielęgniarka stomijna może pomóc w rozwiązaniu wszelkich problemów z podrażnieniem skóry, doradzić w sprawie doboru rozmiarów lub odpowiedzieć na pytania dotyczące systemu stomijnego.
Każde dziecko jest inne. Można zacząć od tego, że dziecko będzie pomagało przy prostych czynnościach, takich jak przygotowanie sprzętu, pomoc w zdejmowaniu worka i oczyszczanie skóry. To pomoże mu nabrać pewności siebie,również tobie będzie łatwiej, gdy powoli będziecie przechodzić na samodzielną obsługę stomii przez dziecko.
Systemy stomijne Convatec [łącze do strony Produkty pediatryczne] są zaprojektowane tak, aby przylegały do powierzchni ciała i nie były widoczne pod większością ubrań. Skorzystanie z kilku poniższych porad może dodatkowo przyczynić się do zwiększenia komfortu u dziecka:
- Upewnij się, że pasek lub tasiemka w pasie nie uciska stomii, szczególnie gdy znajduje się w talii dziecka lub w jej okolicy.
- Wielu rodziców niemowląt i małych dzieci uważa za pomocne używanie jednoczęściowych śpioszków, ubranek i kombinezonów, które uniemożliwiają dzieciom pociąganie za worek stomijny.
- Starsze dziewczęta i nastolatki zachęca się do wyboru jednoczęściowych, wzorzystych kostiumów kąpielowych, pomagających ukryć stomię.
- Chłopców zachęca się do noszenia strojów kąpielowych typu bokserki.
W razie pytań lub problemów zawsze najlepiej jest skonsultować się z pielęgniarką stomijną, lekarzem lub innym przedstawicielem służby zdrowia opiekującym się dzieckiem.
Odwodnienie może się zdarzyć w dowolnym momencie, gdy dziecko wydali zbyt dużą ilość moczu lub stolca i jego organizm nie będzie w stanie uzupełnić utraconych płynów6. Ryzyko odwodnienia istnieje na przykład w przebiegu grypy z biegunką i/lub wymiotami.
Skontaktuj się z lekarzem lub pielęgniarką stomijną, jeśli u dziecka pojawi się biegunka lub wystąpią wczesne objawy odwodnienia, do których należą7:
- Zmniejszona ilość oddawanego moczu
- Zmniejszenie aktywności lub niezwykła senność u dziecka
- Suchość w ustach
Zależy to od stanu zdrowia dziecka. O ile lekarz nie zaleci specjalnej mieszanki mlecznej lub nie przekaże ci określonych wytycznych dietetycznych, dziecko najprawdopodobniej będzie mogło jeść różnorodne pokarmy, bez większych ograniczeń.
Ogólnie ważne jest zrównoważenie diety dziecka, bardzo dobre przeżuwanie pokarmów i picie dużej ilości płynów (zgodnie z zaleceniami pielęgniarki lub lekarza), co zapobiegnie odwodnieniu4. W okresie pierwszych kilku tygodni po operacji twoje dziecko może czuć się lepiej, jeśli będzie jadło małe, częste posiłki i przekąski.
Lekarz może także zalecić wprowadzanie pokarmów, których dziecko nie mogło jeść przed zabiegiem operacyjnym — lub też nowych produktów — za każdym razem po jednym, aby można się było przekonać, jak zareaguje na nie jego organizm. Na tej stronie można uzyskać dodatkowe informacje na temat produktów wiatropędnych i powodujących powstawanie nieprzyjemnych zapachów, które należy powoli wprowadzać ponownie do diety.
Tak. Niektóre pokarmy, takie jak ser, ziemniaki, pieczywo, banany i kremowe masło orzechowe, mogą zagęszczać stolec. Inne produkty, takie jak soki owocowe i pokarmy mocno przyprawione, mogą rozrzedzać stolec Takie produkty jak czerwona galaretka i buraki mogą powodować zmianę barwy stolca; ta zmiana barwy jest jednak tymczasowa i nieszkodliwa3,8.
U dziecka ze stomią może wystąpić zastój pokarmu (zwłaszcza w przypadku ileostomii, ponieważ jest węższa niż światło jelita grubego). Produkty ciężkostrawne mogą gromadzić się i blokować przepływ stolca przez jelito. Dlatego tak ważne dla dziecka ze stomią jest dokładne przeżuwanie pokarmów i picie dużej ilości płynów.
Przykładowe pokarmy, które mogą powodować zastój, to np. popcorn, seler, suszone owoce, nasiona i orzechy, zielony groszek i zielona sałata3. Obiektywne i subiektywne objawy zastoju mogą obejmować2:
- bóle lub bolesne skurcze brzucha
- obrzęk brzucha lub stomii
- wydalanie bardziej wodnistych stolców, mogące prowadzić do zmniejszenia objętości lub braku oddawanego stolca
- nudności lub wymioty
- drażliwość lub zachowanie inne niż zwykle
Zapytaj specjalistę zajmującego się pielęgnacją stomii u twojego dziecka o subiektywne i obiektywne objawy zastoju treści pokarmowej, ponieważ może to być poważnym stanem.
Połykanie powietrza — na przykład gdy dziecko płacze, ssie smoczek lub pije przez słomkę. Niektóre pokarmy, takie jak fasola, napoje gazowane oraz warzywa kapustne, również mogą powodować gazy3.
Jeśli worek wypełni się nadmiernie gazami, może oderwać się od skóry i przeciekać. Dostępne są worki z systemem filtrów, które mogą pomóc w uwolnieniu gazów i ograniczeniu nieprzyjemnych zapachów.
Z pewnością dowiesz się, jaka jest zazwyczaj częstotliwość oddawania treści jelitowej u twojego dziecka oraz jaki wygląda u niego prawidłowy stolec, jeszcze przed opuszczeniem szpitala. Pomoże ci to w rozpoznaniu biegunki.
Jeśli podejrzewasz biegunkę, wezwij lekarza opiekującego się dzieckiem. Aby zdiagnozować biegunkę, lekarz może zadać ci np. następujące pytania:
- Czy opróżniasz worek częściej lub rzadziej niż zwykle?
- Czy stolec jest bardziej wodnisty?
- Czy dziecko ma jakieś inne objawy choroby lub odwodnienia?
Lekarz lub pielęgniarka stomijna zajmujący się twoim dzieckiem mogą ci pomóc w rozwiązaniu wszelkich problemów z biegunką, w zapewnieniu właściwego nawodnienia dziecka oraz w uzyskaniu u niego jak najszybszego powrotu dobrego samopoczucia.
Blogi