Kiedy krew powinna niepokoić?
Krwawienie ze stomii bywa różne. Aby wiedzieć, kiedy są powody do niepokoju i co należy wtedy robić, trzeba umieć je zróżnicować.
Jeśli jesteś stomikiem i masz stomię jelitową, to w worku stomijnym powinien się znaleźć stolec – w przypadku kolostomii, albo treść jelitowa (bo nie do końca przetrawiona) – w przypadku ileostomii. Jeśli jesteś urostomikiem, to rzeczą oczywistą jest, iż w worku stomijnym znajdziesz mocz. Mocz zdrowy, czyli klarowny, o barwie słomkowo-żółtej.
Jeśli zaś wydzielana treść ma zabarwienie czerwone, na pewno wzbudzi twój niepokój czy nawet strach, bo może świadczyć o krwawieniu. Wyróżniamy różne jego rodzaje.
Krwawienie kontaktowe
Jest to najczęściej spotykane krwawienie – zauważalne zwykle podczas wymiany sprzętu, przy myciu okolicy stomii. A dokładnie ma ono miejsce po energicznym dotykaniu, pocieraniu jelita. Zdarza się dlatego, iż jelito jest narządem unaczynionym, więc ani pozostawanie na zewnątrz ludzkiego organizmu, ani dotykanie do sztucznej powierzchni (wewnętrzna część worka stomijnego) nie jest dla niego czymś naturalnym. Śluzówka jelita, szczególnie cienkiego, jest bardzo delikatna, dlatego energiczne wytarcie go może skutkować przerwaniem ciągłości tkanki i krwawieniem kontaktowym. Takie krwawienie jest zwykle nieobfite i łatwe do zatamowania przez uciskanie najlepiej zimnym kompresem przez 2–5 minut.
Jeśli po kilkuminutowym uciskaniu nie udaje się zatrzymać krwawienia, należy ponawiać tę czynności aż do skutku, a w najbliższym możliwym czasie skonsultować się z lekarzem lub pielęgniarką stomijną.
Krwawienie z brzegu stomii
Czasami zdarzają się krwawienia z miejsca, w którym jelito łączy się ze skórą. Są one zwykle bardziej intensywne i trudniejsze do opanowania. Często pochodzą z naczyń krwionośnych większych niż drobne naczynia włosowate, które umiejscowione są bardzo blisko powierzchni skóry lub śluzówki. W takiej sytuacji u osób które mają podwyższone ciśnienie krwi albo biorą leki rozrzedzające krew czy są w trakcie chemio- lub radioterapii (te sposoby leczenia wpływają na kruchość i przepuszczalność naczyń krwionośnych), istnieje większe prawdopodobieństwo krwawienia. Są one trudniejsze do zatamowania i powtarzają się często przy najdelikatniejszym nawet dotyku, np. przy każdorazowej wymianie sprzętu stomijnego. W takiej sytuacji bywa, iż wokół stomii można zaobserwować siatkę naczyń krwionośnych, ułożonych wokół niej jak promienie wychodzące na zewnątrz. Mówimy wtedy o tzw. głowie meduzy.
Czasem, gdy naczynia krwionośne są mniejsze lub trochę głębiej ułożone, widziane są jako zasinienie wokół stomii. Jeśli te naczynia krwionośne są pogrubiałe, wypukłe na powierzchni skóry, nazywamy je żylakami okołostomijnymi. Zarówno „głowa meduzy”, jak i żylaki okołostomijne sprzyjają częstszemu wynaczynieniu się krwi, czyli krwawieniu, przy drobnym nawet dotykaniu miejsc na nie narażonych.
W takich sytuacjach pacjent powinien skontaktować się z lekarzem, najlepiej chirurgiem, który może za pomocą różnych metod miejscowo zabezpieczyć naczynie krwionośne przed krwawieniem. Pochyli się również nad sprzyjającymi temu czynnikami i zaleci – jeśli będzie taka potrzeba – leczenie ogólnoustrojowe, które będzie miało na celu zminimalizowanie czy wykluczenie krwawienia z brzegu stomii.
Krwawienie z wnętrza stomii
Inną sytuacją, a przy tym bardziej stresującą, jest ta, w której ewidentnie obserwuje się krwawienie ze stomii jelitowej czy moczowej. Wtedy kał czy treść jelitowa zabarwione są krwiście, bądź w worku z treścią jelitową czy moczem znajdują się skrzepy krwi. Należy wtedy udać się do lekarza i wykonać zalecone przez niego badania. Krew w stolcu czy w treści jelitowej lub w moczu może bowiem świadczyć o toczącym się pierwotnym procesie chorobowym w ciele stomika lub o remisji choroby zapalnej jelit. Takie stany zdrowotne powinny być jak najszybciej zdiagnozowane i leczone, czy po prostu zaopatrzone medycznie.
W przypadku urostomików, krwawieniu towarzyszą inne objawy, które nie pozwalają przejść do porządku dziennego. A są nimi ból i gorączka. Układ moczowy, a szczególnie nerki, są bardzo wrażliwe na wszelkie tego typu objawy powikłań.
Każdy stomik, który zauważy krew w stolcu, powinien najpierw zastanowić się czy danego lub poprzedniego dnia (w zależności od tego, na jakim odcinku jelita mają wyłonioną stomię) nie jedli buraków ćwikłowych lub nie pili z nich soku, barszczu itp. Wydalane buraki niezwykle łudząco przypominają krew, co może być przyczyną dużego i niepotrzebnego stresu.
Jeśli mamy podejrzenie, że w worku faktycznie znajduje się skrzepy krwi i/lub treść jelitowa z domieszką krwi to taka zawartość worka będzie raczej w kolorze czarnym niż krwistym, oznacza to, że krwawienie jest w wyższej części przewodu pokarmowego, np. z żołądka. Należy pamiętać, że taka wiedza i samoobserwacja nie zwalnia z konieczności skonsultowania się z lekarzem. Za to bardzo pomaga w zlokalizowaniu choćby miejsca krwawienia.
Krwawienie z odbytu
Jeśli pacjent ma stomię dwulufową czy też protekcyjną, przy której odbyt jest zachowany, krwawienie może się zdarzyć również z odbytu. Pozostawiony wraz z mniejszą czy większą częścią odbytnicy, jest on żywą częścią organizmu. Oznacza to, że jelito produkuje śluz, ma ruchy perystaltyczne, złuszcza się warstwa śluzówki i od czasu do czasu – mimo posiadanej stomii – stomik może czuć potrzebę wypróżnienia się. I ten śluz (przebarwiony najczęściej przez zbyt długie zaleganie w wyłączonym z normalnego funkcjonowania jelicie, może przypominać stolec) powinien być wydalony.
Pacjent powinien się tego dowiedzieć w rozmowie z lekarzem, który omawia rodzaj wykonanej operacji. Powinien też otrzymać od niego informację, by po takim wypróżnieniu obejrzeć się i sprawdzić w toalecie, co zostało wydalone z odbytnicy. Wtedy ma szansę zauważyć, czy w śluzie nie ma krwi lub skrzepów.
Informacja od pacjenta na temat wyglądu wydzieliny z kikuta odbytnicy która jest podbarwiona krwią czy też znajdują się w niej skrzepy krwi będzie pomocna dla lekarza w kwestii doboru diagnostyki i/lub leczenia.
Krwawienie z kikuta odbytnicy (ciemne lub ze skrzepami) świadczy o tym, że pochodzi z wyższej części jelita. Natomiast świeża krew czy plamienie podbarwione żywą krwią, zauważalne na bieliźnie, może świadczyć o krwawieniu ze stanu zapalnego guzków krwawniczych, tzw. hemoroidów.
Skontaktuj się z lekarzem!
Zarówno przewód pokarmowy, jak i moczowy są ukrwionymi częściami ciała. I krew jako nośnik substancji jest tam jak najbardziej na miejscu. Natomiast sytuacją niekorzystną dla zdrowia jest każde jej wynaczynianie się. Dlatego żadnego krwawienia, oprócz niewielkiego krwawienia kontaktowego, nie należy lekceważyć i każde powinno być skonsultowane z lekarzem.
Autor:
Agnieszka Biskup
Pielęgniarka stomijna
Blogi